TMK madde 596 “Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde miras bırakanın yerleşim yeri sulh hâkimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır. Miras bırakanın sonradan ortaya çıkan vasiyetnameleri için de aynı işlemler yapılır.”

TMK madde 597 “Mirasta hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği hâkim tarafından tebliğ edilir. Nerede olduğu bilinmeyenlere vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımları ilân yolu ile tebliğ olunur.”

Uygulamada en çok görülen hata vasiyetnamenin tebligata ekli olmaması ya da yapılan tebligatın Tebligat Kanunu’na ve tüzüğüne uygun olmaması yahut vasiyetname genelinde atanan bir mirasçı varsa; bu mirasçıya tebligatın eksik çıkarılmasıdır.

Uygulama açısından bu hususlara dikkat etmek gerekir.

Bu davada vasiyetnamenin iptali veya infazı işlemleri; vasiyetnamenin iptali bir ay içerisinde dava açılarak yapılır. Vasiyetnamenin infazında ise vasiyetin tenfizi davası açılması gerekir.

Vasiyetnameler, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın, tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri Sulh Hâkimi tarafından açılır. Vasiyetname açılırken bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer, açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır ve vasiyetname mahkemece belirlenen günde gelen mirasçılara okunur. (TMK.md.596) Vasiyetnamenin açılışını müteakip mirasta hak sahiplerinin her birine, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği tebliğ olunur. (TMK.md.597) Lehlerine karşılıksız kazandırma yapılan kimselerin ve mirasçıların adresleri belli değilse kendilerine vasiyet ilanen tebliğ edilir. (TMK.md.597/2) Sulh Hâkimi, vasiyetnamenin kendisine teslimini müteakip gerekli koruma önlemlerini alır, olanak varsa ilgilileri dinleyerek yasal mirasçılara terekenin geçici olarak teslimine yahut resmen yönetilmesine karar verir. (TMK.md.595/3) Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespit edilmesinin amacı, mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmayı temine yönelik bir işlemdir. Bu nedenle, Sulh Hakiminin görevi, TMK'nın 596 ve Tüzüğün 36/2 nci maddesine uygun olarak vasiyetnameyi açıp, lehine kazandırma yapılan kişi ile yasal mirasçılarına vasiyetnamenin onaylı bir örneğini tebliğ ederek, vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunmak üzere çağrılmasını sağlamaktır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Vasiyetnamenin açılması" başlıklı 596 ncı maddesi şöyledir: “Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri sulh hâkimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır. Mirasbırakanın sonradan ortaya çıkan vasiyetnameleri için de aynı işlemler yapılır." (Euyar.com)

7. HD 15.06.2023 T. E: 2022/2615, K: 3437

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "İlgililere tebliğ" başlıklı 597 nci maddesi şöyledir: "Mirasta hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği hâkim tarafından tebliğ edilir. Nerede olduğu bilinmeyenlere vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımları ilân yolu ile tebliğ olunur." (Euyar.com)

5. HD. 15.11.2021 T. E: 10450, K: 13176

Türk Medeni Kanununun 596. maddesine göre, "Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde miras bırakanın yerleşim yeri sulh hakimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. "Aynı Kanunun 19/1. maddesine göre de, "Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir." (Euyar.com)

14. HD. 15.04.2021 T. E: 2018/2020, K: 2849

Mahkemece, vasiyetnamenin açılmasına karar verilmiş ise de; mirasçı ...’a ve mirasbırakanın kendisinden önce .............. tarihinde ölen kardeşi ... mirasçılarından ..., ..., ..., ..., ... ve ...’e duruşma günü ve vasiyetnamenin onaylı örneğini içerir şekilde tebligat çıkartılıp tebliğ edildiğine dair dosya içerisinde evrak bulunmadığının görüldüğü, bunun yanında, mirasçı ...’a yapılan duruşma günü ve vasiyetname tebligatının Tebligat Kanunu'nda belirtilen ilke ve kurallara aykırı olarak TK'nın 10/2. maddesi gözardı edilmek suretiyle, mirasçı adına önceden hiçbir tebligat çıkarılmadan ve yasal şartları oluşmadan doğrudan doğruya TK'nın 21/2. maddesine göre yapıldığı ve usulsüz olduğu da görüldüğünden, mahkemece, Türk Medeni Kanunu'nun 596/2. maddesi uyarınca, gerektiğinde mirasbırakanın mirasçılık belgesi temin edilerek tespit edilecek tüm mirasçılar ve diğer ilgililer usulüne uygun çağrılmadan, vasiyetnamenin açılıp okunmasına karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu-14. HD. 15.04.2021 T. E: 2018/2020, K: 2849 (Euyar.com)

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli Mahkeme: Sulh hukuk mahkemesidir.

Yetkili Mahkeme: Miras bırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesidir.

Davanın Tarafları

Davacılar: Vasiyetnamenin açılması sulh hukuk hakimliğince re’sen yapılabileceği gibi, vasiyet edilen kişi, yasal mirasçılar veya diğer ilgililer de vasiyetnamenin açılması davasını açabilirler. (Yılmaz (2024), Miras Hukuku Davaları, Ankara-Yetkin Yayınları: s 212)

Davalılar: Vasiyetnamenin açılması davasında, vasiyetin açılmasını isteyen dışındaki tüm yasal mirasçılar ve diğer ilgililer davalı olarak gösterilir. (Yılmaz (2024), Miras Hukuku Davaları, Ankara-Yetkin Yayınları: s 212)