TMK madde 640 “Birden çok mirasçı bulunması hâlinde, mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki bütün hak ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir. Mirasçılar terekeye elbirliğiyle sahip olurlar ve sözleşme veya kanundan doğan temsil ya da yönetim yetkisi saklı kalmak üzere, terekeye ait bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf ederler. Mirasçılardan birinin istemi üzerine sulh mahkemesi, miras ortaklığına paylaşmaya kadar bir temsilci atayabilir. Mirasçılardan her biri, terekedeki hakların korunmasını isteyebilir. Sağlanan korumadan mirasçıların hepsi yararlanır. Bir mirasçı ödemeden aciz hâlinde ise, mirasın açılması üzerine diğer mirasçılar, haklarının korunması için gerekli önlemlerin gecikmeksizin alınmasını sulh mahkemesinden isteyebilirler.” maddesinde ifade edildiği üzere; murisin ölümü ile birlikte miras açılmış olur. Sonrasında mirasçılar terekeye el birliği halinde malik olurlar.

El birliği halindeki mülkiyette paydaşlar (mirasçılar), tüm kararları oy birliği ile almak zorundadırlar. Bu sebeple miras paylaşılasıya kadar terekedeki malların da yönetimini elbirliği ile (oy birliği ile) yapmak zorundadırlar. Terekenin alacaklarını tahsil için çekilecek ihtarlar, açılacak davalar, mirasçılar tarafından hep beraber yapılmak zorunda olduğundan, terekeye karşı açılacak davlarda da tüm mirasçılar zorunlu dava arkadaşı olup; yine terekenin, alacaklı olduğu ve açması gereken davaları da miras şirketi adına hep beraber açmak zorundadırlar. Gayrimenkullerin kiraya verilmesi, malların yönetimi, varsa tarlaların ekilip biçilmesi yahut icara verilmesi gibi işleri el birliği ile yapmak zorunda olduğundan, mirasçılar arasında bu konuda bir ittifak oluşmazsa mirasçılardan her biri, terekenin mallarının idaresi, dava açılması yahut davaya cevap verilmesi için Sulh Hukuk Mahkemesinden terekeye bir temsilci atanmasını talep edebilir.

Çıkar çatışması olmamak kaydıyla, terekeye atanacak bu temsilci mirasçılardan herhangi birisi olabileceği gibi Sulh Hukuk Mahkemesi, dışarıdan bir veya birden fazla kişiyi de tereke temsilci olarak atayabilir. Tereke temsilcisi, görevini mirasın paylaşılması anına kadar devam ettirir. Mirasın paylaşılmasıyla tereke temsilcinin görevi son bulur. Tereke temsilci vekil gibi sorumlu olduğundan yapmış olduğu işlemlerin hesabını vermek zorundadır ve görevini özenle ifa mecburiyeti vardır. “Atanan temsilci, yönetimle ilgili bir defter tutar ve bu defteri sulh hukuk hakimine teslim eder. Sulh hukuk hakimi bu defterin onaylı bir örneğini mirasçılara tebliğ eder ve bu tebliğin ardından 7 gün içinde mirasçıların sulh hukuk mahkemesine itiraz hakları vardır. Temsilcinin, yönetimle ilgili hesabı, her üç ayda bir mirasçılara ve sulh hukuk hakimine verir. (Polat (2024),Özel Hukuk Yargılamasında Avukatın Pratik El Kitabı, Ankara-Adalet Yayınları: s510-511)”

Özellikle temsilcinin dışarıdan atandığı durumda, tereke temsilcisine yapılacak işe uygun bir miktar ücret tayin edilir. Tereke temsilcisi ücretini, öncelikle tereke gelirlerinden tahsil eder. Mahkemece terekenin düzenli bir geliri olmadığı anlaşıldığı takdirde öncelikle tereke temsilcisi atanmasını talep eden mirasçıdan tereke temsilcisine ödenecek ücrete ve masraflara mahsuben uygun bir avansın depo edilmesine karar verilebilir. Terekenin düzenli bir geliri olmadığı ve tereke temsilcisinin ücret ve masrafları terekeden karşılanamadığı hallerde, mirasçılardan biri tarafından karşılanan bu masraflar daha sonra miras payları oranında diğer mirasçılardan tahsil edilir. Terekeye temsilci tayini resmi defterinin tutulması değil tedbir niteliğinde olduğu için her zaman istenebilir.

Nitekim Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin  2016/10586 Esas, 2019/5233 Kararında “Davacının defter tutulmasına dair isteği, Türk Medeni Kanununun 619. maddesinde düzenlenen mirası kabul veya redde esas olmak üzere “resmi defter tutma” değil, aynı Kanunun 589. ve devamı maddelerinde yer olan “koruma önlemi” olarak ölüm tarihi itibariyle terekeyi oluşturan unsurları belirlemek, böylece olası ihtilaflarda başvuru kaynağı oluşturmak, bu sayede terekenin içeriği ile ilgili ölüm anındaki durumu öğrenme imkanını elde etmeye yönelik olarak terekede bulunan mal ve hakların tespitine ilişkindir. Koruma önlemi olarak terekenin tespiti işlemi, kural olarak bir süreye bağlı olmayıp, bu önlemin alınması olanaksız veya yararsız hale gelmedikçe tereke paylaşılmadığı sürece istenebilir. Çünkü, koruma önlemi olarak terekenin tespiti işleminin maddi hukuk bakımından haklara ve borçlara bir etkisi bulunmamaktadır.” şeklinde karar vermiştir.

Üçüncü kişiler miras şirketine temsilci atanmasını talep edemeyeceği gibi mahkemece kendiliğinden terekeye temsilci atayamaz.

GÖREVLİ MAHKEME: Sulh Hukuk Mahkemesidir.

YETKİLİ MAHKEME: Murisin son ikametgâhı mahkemesidir.

DAVACI: Mirasçılardan her biri davacı olabilir.

DAVALI: Dava açan haricindeki tüm mirasçılara dava yöneltilmelidir. Ancak bu tedbir talebi esasen hasımsız bir davadır.

VEKALET ÜCRETİ VE MASRAFLAR: Maktu vekalet ücreti ve maktu harç ödenir.

YARGILAMA USULÜ: Basit yargılama usulü uygulanır.