Mirasçılar, mirası sadece dava yoluyla paylaşmak zorunda değildirler. Rızai taksim yoluyla da mirasın paylaşımı mümkündür. TMK m. 676/3’ göre bu miras paylaşım sözleşmesinin yazılı olması gerekir. Miras paylaşım sözleşmesi gayrimenkullere ilişkin olsa dahi noter de yahut tapu da yapılması mecburiyeti yoktur. YİBK, T: 10.12.1952, E: 1950/2, K: 1952/4:

YİBK, T: 10.12.1952, E: 1950/2, K: 1952/4:

“… İzah olunan sebeplere binaen mirasa dâhil gayrimenkullerin taksimi hakkında mirasçılar arasında yapılacak sözleşmenin muteber olması için yalnız yazılı olması kâfi olup bu aktin ayrıca Tapu Memuru huzurunda resmî senede bağlanması mecburiyeti olmadığına ve bu itibarla Beşinci Hukuk Dairesinin bu yoldaki son içtihadı kanunun metin ve ruhuna uygun görüldüğüne … karar verildi.” (RG. 13.03.1953; S: 8358). (www.ilhanhelvacimirashukuku.com/turk-medeni-kanunu/turk-medeni-kanunu-madde-676)

YİBK, T: 26.11.1980, E: 1980/5, K: 1980/3:

“… 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra Medenî Kanunun 611. maddesinin 2. fıkrasına göre yapılan “yazılı miras taksim sözleşmesinin” geçerli olduğuna ve anılan Noterlik Kanunu’nun 89. maddesinin Medenî Kanunun 611/2. maddesi hükmünü değiştirmediğine … karar verildi.” (RG. 03.01.1981; S: 17209) (www.ilhanhelvacimirashukuku.com/turk-medeni-kanunu/turk-medeni-kanunu-madde-676)

Y. 8. HD. T:15.05.2014, E:2013/13807, K:2014/9745

“….TMK’nun 676. Maddesi uyarınca terekeye tabi taşınmazların yazılı olmak koşuluyla mirasçılar arasında taksimi geçerli olup, taksimin geçerli olması için mirasçılar arasında eşit bir paylaşım gerekli değildir. Kaldı ki, taksimi kabul etmiş olmaları koşuluyla, bir ya da birkaç mirasçıya pay verilmemiş olması da mümkündür.” .(www.mevzuat.sinerjias.com.tr)

Miras paylaşım sözleşmesi miras bırakan öldükten sonra yapılabileceği gibi miras bırakan ölmeden önce de yapılabilir. Ancak miras bırakan hayattayken yapılan miras paylaşım sözleşmelerine, miras bırakanın katılımı zorunludur. Yani mirasçılar, miras bırakan hayattayken kendi aralarında, miras bırakan katılmaksızın bir sözleşme yaparak mirası paylaşmış olsalar dahi bu sözleşme geçerli değildir.

Miras paylaşım sözleşmelerinin diğer sözleşmelerde olduğu gibi yoklukla geçersiz olduğu ileri sürülebileceği gibi iptali de istenebilir. Diğer sözleşmelerin iptali için açılacak davalar hakkında geçerli olan sebepler, bu sözleşmelerin yokluğunun tespiti yahut iptali içinde açılacak davalar için de geçerlidir. Mirasta paylaşım sözleşmelerinin genel olarak hata, hile, ikrah, temyiz kudretine sahip olmama gibi sebeplere dayalı olarak iptali istenebilir. Kural olarak paylaşma sözleşmeleri terekenin tümünü kapsamalıdır.

Miras paylaşım sözleşmesini yapan mirasçılar, aşırı yararlanma bakımından paylaşım sözleşmesinin iptalini isteyebilecek olsalar dahi; bu durum miras paylaşım sözleşmesinde, miras paylamışımı bakımından mutlak eşitliği gerektirmez. Hâkim her somut olayda bu durumu değerlendirecektir. Nitekim mirasçıların paylaşım yaparken değer bakımından eşit paylaşım yapma mecburiyeti yoktur.

Y. 14. HD, T: 15.02.2008, E: 2008/1037, K: 2008/1731:

“… Paylaşma sözleşmesi yapılmasını düzenleyen Türk Medeni Kanunu’nun 676. maddesi hükmünce de, bütün mirasçıları bağlayacak olan paylaşma sözleşmelerinde paylaşmanın eşit miktarla yapılacağına değinen amir bir hüküm yoktur. Hal böyle olunca, davacının paylaşmanın miktar eşitliği ilkesine aykırı yapıldığı iddiası dinlenemez…” (www.ilhanhelvacimirashukuku.com/turk-medeni-kanunu/turk-medeni-kanunu-madde-676)

Paylaşma sözleşmesinin terekenin tümünü kapsamamışsa geçerli olmadığı değerlendirilmektedir. “özel amaç söz konusu değilse, paylaşma kapsamına terekenin tümü girer. Tereke kapsamına girmeyen mallara ilişkin paylaşma sözleşmeleri, TMK m. 676’nın amaçladığı bir sözleşme niteliğinde kabul edilemez. Paylaşma sözleşmesiyle mirasçılar, tereke mallarının tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin miras payları oranında paylı mülkiyete dönüştürülmesi de kabul edilebilir. (m. 676/2) (Günay (2021), Miras Paylaşım Davaları, Ankara-Seçkin Yayınları: s248)”

Taksim sözleşmeleri tapu da paylı mülkiyet haline dönüştürülmeden önce yapılmak zorundadır. Miras bırakan üzerine kayıtlı iken, paylı mülkiyete çevrilerek tapuya tescili sağlandıktan sonra, miras malına ilişkin olsa dahi mirasçılar arasında yapılacak taksim sözleşmesi geçersizdir.

Y. 8. HD, T:25.11.2008, E:2008/4683, K:2008/5968

“…..Mahkemece, taksim sözleşmesinin gereği yerine getirilmeden davacıların tapuda elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete çevirmek suretiyle taşınmazları miras malı olmaktan çıkardıklarından taksim sözleşmesi hükümsüz kalmıştır.” .(www.mevzuat.sinerjias.com.tr)

Taksim sözleşmesi tarafların ortak iradeleri ile ortadan kaldırılmış ise; bu takdirde taksim sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescili davası açılamaz.

Miras paylaşım sözleşmesi yapıldıktan, sonra miras paylaşım sözleşmesi iptal edilmeksizin ortaklığın giderilmesi davası açılamaz.

Görevli mahkeme: Asliye hukuk mahkemeleridir.

Yetkili mahkeme: Miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.

Davanın Tarafları

Davacılar: TMK m. 558/1’e göre “iptal davası, tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan miras veya vasiyet alacaklısı tarafında açılabilir”. Söz konusu hükme göre, iptal davası mirasçılar ile birlikte ölüme bağlı tasarrufun iptalinde menfaati olan herkes açılır. (Yılmaz (2024), Miras Hukuku Davaları, Ankara-Yetkin Yayınları: s 278) Davalılar: İptal davası, miras sözleşmesinden menfaat sağlayan diğer tarafa karşı açılır. (Yılmaz (2024), Miras Hukuku Davaları, Ankara-Yetkin Yayınları: s 279)