İşe İade Davası 

İş hukuku kapsamında Eskişehir İş Hukuku Avukat Gürler Koçak tarafından kaleme alınmıştır.İzinsiz kopyalanamaz ve link verilemez.

İşçiler bazen işverenlerin haksız veya keyfi fesihleriyle karşılaşabiliyorlar. İş sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçi işe iade yoluna başvurabilir.  İş Kanunu ;

“Madde 18 - Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/2 md.) Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz…” 

İş Kanunu’nun bu maddesine göre iş sözleşmesi geçerli neden olmadan feshedilemez. Eğer feshedilirse işçi işe iade davası açabilir. İşe iade davası açmanın şartları :

1. İş Kanunu veya Basın İş Kanunu’na tabi bir işçi olmak gereklidir.

2. İşyerinde otuz veya daha fazla işçi çalıştırılması gereklidir. İşverenin AYNI İŞKOLUNDA birden fazla işyeri olabilir. Bu durumda işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir.  

3. İşçinin en az altı aylık kıdemi bulunmalıdır. Yer altı işçileri için bu kıdem süresi şartı aranmaz. 

4. İş sözleşmesi belirsiz süreli olmalıdır. 

5. İşveren iş sözleşmesini geçerli bir neden olmadan feshetmiş olmalıdır. İşçi istifa etmiş olmamalı ya da sözleşme haklı nedenlerle feshedilmiş olmamalıdır. Geçerli fesih nedenleri: İşçinin yetersizliği, devamsızlığı ve işe geç gelmesi, işletmenin ekonomik, yapısal, teknolojik nedenleri feshi zorunlu kılabilir. Bu haller geçerli fesih nedenlerindendir. Ancak bu hallerin gerçekleşmesi yeterli değildir. Fesih son çare olmalıdır. Feshin geçerli bir nedene dayandığını işveren ispat etmelidir.

Geçerli bir fesih olması için ; 

A) İşveren işçiyi yetersizlikleri konusunda öncelikle uyarmalıdır. 

B)Fesihten önce ihbar yapılmalı ve belirli bir süre verilmelidir. 

C)Fesih bildirimi yazılı yapılmalıdır. 

D)Fesih nedeni açık ve kesin bir şekilde bildirilmelidir. 

E) İşçinin savunması alınmalıdır.

6. Belirli konumdaki işveren vekili olmamak bir diğer şarttır. İşletmenin tümünü yöneten genel müdürler ile bunların yardımcıları iş güvencesi kapsamı dışındadırlar.

İşe iade davası, fesih bildiriminin işçiye tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde açılmalıdır. İşçiler işverene karşı işe iade davası açmalıdır. İşe iade davasında feshin geçersizliğinin tespiti istenir. Kötü niyet tazminatı istenemez. İş sözleşmesi sona ermeden önce işe iade davasından feragat edilemez. Dava açıldıktan sonra ise feragat mümkündür. 

İşe iade davası açma süresi içerisinde işçi ölürse mirasçıları işe iade davası açamaz. Dava açıldıktan sonra işyeri kapanmışsa ve işverenin başka işyeri de yoksa işe iade olanaksız olur.                                 İşe iade davası sonucunda :

1. MAHKEME FESİH NEDENİNİN GEÇERLİ OLDUĞU SONUCUNA VARABİLİR.

Bu durumda işçi bir yıldan fazla çalışmışsa kıdem tazminatı ödenir. Usulsüz fesih yapılmışsa ihbar tazminatı da ödenir.

2. MAHKEME FESHİN GEÇERSİZLİĞİNE KARAR VEREBİLİR.

Bu durumda İş Kanunu madde 21 uygulanır :

“Madde 21 - İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. 

Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler. 

Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir. 

(Ek fıkra: 12/10/2017-7036/12 md.) Mahkeme veya özel hakem, ikinci fıkrada düzenlenen tazminat ile üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakları, dava tarihindeki ücreti esas alarak parasal olarak belirler. 

İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir. 

İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.

(Ek fıkra: 12/10/2017-7036/12 md.) Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları hâlinde; 

a) İşe başlatma tarihini,                                                                                                                                          b) Üçüncü fıkrada düzenlenen ücret ve diğer hakların parasal miktarını, c) İşçinin işe başlatılmaması durumunda ikinci fıkrada düzenlenen tazminatın parasal miktarını, belirlemeleri zorunludur. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılır ve son tutanak buna göre düzenlenir. İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması hâlinde fesih geçerli hâle gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur. 

Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir suretle değiştirilemez; aksi yönde sözleşme hükümleri geçersizdir.”

Fesih geçersiz ise işçi, işe başlatılsa da başlatılmasa da boşta geçen süreye ilişkin EN FAZLA 4 AYLIK ücretini talep edebilir.

• Kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 GÜN İÇERİSİNDE işçi, işverene başvurmalıdır. Eğer başvurmazsa geçersiz fesih geçerli fesih sayılır. Bu durumda iş güvencesi tazminatı ve boşta geçen süreye ilişkin en çok 4 aylık tazminat talep edemez. 

• İşçinin işverene başvurusu samimi olmalıdır. İşçi işverene başvurduktan sonra işveren işçiyi BİR AY İÇERİSİNDE ÇAĞIRMALIDIR. İşveren, işçiyi bir ay içerisinde işe başlatırsa daha önceki fesih geçersiz sayılır. İş ilişkisinin herhangi bir kesilme olmadan devam ettiği kabul edilir. 

• Öncelikle işe başlatma şarta bağlanmamalıdır.

• İşveren işçiyi eski işyerinde ve aynı çalışma koşullarıyla işe başlatmalıdır. 

• İşveren işçiyi bir ay içerisinde çağırmayabilir. Bu durumda sözleşmenin işe başlatılmama tarihinde sona erdiği kabul edilir.  İşveren, işçiyi işe başlatmazsa EN AZ 4 AYLIK VE EN ÇOK 8 AYLIK ÜCRET TUTARINDA TAZMİNAT ödemekle yükümlü olur. (İş güvencesi tazminatı) 

• Yani işveren işçiye işe başlatmazsa kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, boşta geçen süre ücreti ve iş güvencesi tazminatı ödemelidir.

İşe iade davasında verilen karar için istinaf yoluna başvurulabilir. Karar istinaf yoluyla kesinleşir, temyiz edilemez.